Nový rok - Nieuwjaar

Tsjechië heeft een zeer rijke geschiedenis vol tradities die tot op de dag van vandaag nog grotendeels in ere worden gehouden of hersteld. Zo ook rond de jaarwisseling....
Je zult Tsjechen met nieuw jaar vaak horen zeggen: "Jak na Nový rok, tak po cely rok" (vrije vertaling: zoals het op nieuwjaarsdag is, zal het het hele jaar door blijven)
We zouden het nieuwe jaar dus beter moeten beginnen dan we het oude jaar hebben afgesloten......de goede voornemens die we de komende maanden proberen te vervullen komen ook hiervandaan.

Vroeger hebben de mensen in deze periode echter ook een groot aantal tradities in acht genomen, die hen moesten beschermen tegen een slecht lot.
Wat zouden we traditioneel op nieuwjaarsdag moeten eten? En wat juist niet?

Het is een goede gewoonte om op 1 januari linzen (čočka) op je bord te hebben die staan namelijk symbool voor overvloed.
Deze peulvrucht lijkt door zijn platte vorm op geld.
Je zou in het nieuwe jaar daardoor geen geld tekort komen

Ook is het aan te raden worstjes, gerookt vlees of varkensvlees te eten, want ze zeggen ....een (varkens) snuit op je bord brengt geluk.

Maar niet alleen de linzen zouden veel geld opleveren. Wie genoeg geld bij zich heeft in het nieuwe jaar hoeft zich geen zorgen te maken over tekorten in het volgende jaar.

We willen natuurlijk niet armer zijn dan het jaar ervoor, daarom mag je geen gevogelte voor het nieuwe jaar eten (oudejaarslunch), want anders "vliegt het geld weg".

Je moet ook oppassen met Vis...want dan zou het geluk wegdrijven. En bij het eten van "snel" vlees zoals een haas 🐇zou je geluk kunnen ontsnappen.
 

Hoe het volgende jaar eruit zal zien werd ook beoordeeld op welke dag van de week het nieuwe jaar viel .
• Als het op maandag is , dan wacht ons volgens bijgeloof een strenge winter, een nat voorjaar, overstromingen en de strijd tegen ziekten.
• Het nieuwe jaar op dinsdag voorspelt een nog strengere winter, maar een vruchtbaar jaar.
• Als het op een woensdag valt , kan een gunstig jaar worden verwacht, veel wijn maar geen honing.
• Het nieuwe jaar van donderdag voorspelt een zachte winter, een winderige lente, een stomende zomer, een mooie herfst, een overvloed aan fruit en een voldoende graanoogst.
• Nieuwjaarsdag op vrijdag luidt oogziekten, oorlogsdreiging en hoge sterfte in.
• Zaterdag voorspelt volgens bijgeloof veel fruit maar weinig graan.
• Nieuwjaarsdag op zondag betekent een zachte winter, een vruchtbare lente en een winderige zomer

Dus om jullie ook een goed nieuwjaar te geven, deel ik hieronder een eenvoudig Tsjechisch gerecht met jullie…..

čočku na kyselo( Zure linzen)
 wordt geserveerd met gerookt vlees en/of een gebakken of gepocheerd eitje en augurken.
čočku na kyselo se sázeným vejcem

Nodig voor 4 porties
500 g linzen (čočky)
50 g reuzelvet (sádla) kan ook in boter of olie
1 medium ui (cibule)
40g bloem (hladka mouka)
ongeveer 250 ml groente bouillon (vyvar)
1 laurierblad
beetje tijm
zout, azijn of citroensap naar smaak
4 eieren
1 eetlepel roomboter
ui (en eventueel spek) in ringen gesneden en goudbruin gebakken in reuzel

Werkwijze:
Spoel de linzen af en laat deze ongeveer 2 uur in koud water weken. Kook het vervolgens zachtjes met het laurierblad in hetzelfde water.
(als je tijd hebt ….. Zet de linzen een nacht in een middelgrote pan met water. Zet de volgende dag de pan met linzen en water op het vuur en laat ze sudderen)
In plaats van tijm en laurier kun je de linzen ook kruiden met gemalen peper en een beetje geraspte citroenschil.

Laat het spek en de ui in het vet goudbruin bakken. Bestrooi met bloem en roer het goed door…..en kook gedurende 2 minuten.

Giet een beetje linzenbouillon of groentebouillon bij het mengsel en kook samen met tijm ongeveer 3 minuten.
Voeg vervolgens de gekookte linzen toe en laat het koken tot ze zacht zijn.
Voeg de azijn of citroensap naar smaak toe, daarna wat zout en peper.
Kook nog 5 minuten.

Vet de koekenpan licht in met gesmolten boter, klop de eieren los en bak ze.
Serveer met gouden gebakken ui, gerookt vlees/worst en augurken.

Dobrou chut
Recept: https://m.dama.cz/clanek/tradice-novorocniho-menu--recept_2 (ook met videorecept)

Wist je dat......
in Tsjechië nieuwjaarskaarten verstuurd worden in plaats van kerstkaarten zoals wij in Nederland gewend zijn??

Toen we in 2011 in Tsjechië kwamen wonen kreeg ik aan het einde van het jaar een kaart met de tekst PF2012.
Ik dacht toen dat dat de Tsjechische Kerst en nieuwjaars tekst was.
Maar nu weet ik dat het toch net iets anders is ....

Graaf Karel Chotek van Chotkov en Vojnín kwam op het idee in 1827.
Aanvankelijk was het niet zozeer een nieuwjaarswens als wel een verontschuldiging voor de sociale plichten van een zeer drukke politicus en zakenman.
"Als president van het provinciegouvernement en de hoogste burggraaf van Bohemen had Karel Chotek enorm veel taken. En dus bedacht hij hoe hij de gewoonte van die tijd kon vermijden om persoonlijk alle kennissen en vrienden te bezoeken met een wens voor geluk tot het nieuwe jaar en er tegelijkertijd niet als een onbeleefd persoon uit te zien.
 
Hij kwam op het idee om tekstkaartjes te laten uitprinten, het was meer een kunstexcuses.
Maar ze veranderden al snel in klassieke wenskaarten.

En omdat Frans destijds de taal was van diplomaten, geleerden en adel, wilde hij ook werelds zijn.
En dus leende hij Pour féliciter uit het Frans wat "voor geluk" betekent. Interessant is echter dat de Fransen deze uitdrukking nooit hebben gebruikt in nieuwjaarswensen. Bovendien is de nauwe verbondenheid van deze wens met het nieuwe jaar uitsluitend een specialiteit van Tsjechen en Slowaken.
Nieuwjaarsgroeten en geschenken over de hele wereld zijn waarschijnlijk zo oud als de kalender zelf. De oprichter van het kasteel Velká Březno stond echter aan de wieg van de massale verspreiding van de geschreven nieuwjaarskaarten in Tsjechië.
Vele decennia lang zorgde hij voor de vreugde van de ontvangers van fantasierijke kaarten met een mooie wens, maar ook voor de reguliere vakantiegekte van de posterijen.
De waarde van gelukswensen.

Ik wens je geluk, vriendschap, respect en geloof, niet alleen voor jezelf, maar ook in het nieuwe jaar 2023.
 ....Vergeet niet de wijze les van een grootmoeder: "Je zult zelf altijd hebben, wat je voor anderen wenst."

 
Dit werk is auteursrechtelijk beschermd
Gebruik of verspreiding zonder onze persoonlijke toestemming is verboden