Svátek svatého Martina - Sint Maarten
 11 november - 11 listopad
(maar ken jij ook het Wichtelmannetje????)

11 November de dag van Sint Maarten, toen we nog in Nederland woonde ging Romano samen met vriendjes op deze avond met zijn vaak zelf gemaakte lampion langs de deuren om zijn liedjes te zingen en vervolgens met een tas vol snoep thuis te komen.

Hier in Tsjechië zie je dit niet, wel kom je Svatý Martin (zoals ze hier in Tsjechië Sint Maarten noemen) rond dit weekend tegen in aankondigingen van restaurants en af en toe in activiteiten in dorpen. Traditie getrouw worden er dit weekend gebraden svatomartinské husy (Sint Maarten gans) gegeten meestal met rode kool en aardappel knedliky en svatomartinské vino (Sint Maarten wijn) gedronken.

In sommige steden of bij kastelen zie je steeds vaker leuke activiteiten ontstaan waarbij (volgens de verhalen van vroeger) Sint Maarten op zijn witte paard verschijnt. De kinderen gaan dan meestal samen met hem in optocht met lampionnen op weg om natuurlijk aan het eind ook wat lekkers te krijgen.
Wat hier bij dit verhaal verteld wordt en ik andere landen niet tegen kom is dat Sint Maarten de sneeuw en dus de winter komt brengen.

Maar waar komen deze gebruiken nu eigenlijk vandaan? Hoe is dit ontstaan?

Op facebook kwam ik een hele mooie uitleg tegen van columniste en kinderboekenschrijfster Wendy Traa....
hieronder (een deel) van haar uitleg en de link naar haar complete verhaal.


"Dansende lichtjes"
Waar de Sint Maarten viering vandaan komt is -zoals bij veel feesten- geen duidelijk verhaal. En hoe het gevierd werd en wordt, verschilt ook. Sommigen zeggen dat het een oud Germaans Winterfeest is, anderen zien een meer kerkelijke oorsprong en weer anderen benadrukken de bedel-kant ervan. Want eerlijk is eerlijk: in de negentiende eeuw en begin twintigste eeuw was St. Maarten vooral een lichtjesoptocht van de armen, om vlak voor de winter nog wat voedsel in te slaan. Nu is het een populair feest door heel het land en gaan kinderen met lampionnen zingend door de straten. Dat ziet er toch geweldig uit? Al die dansende lichtjes in het donker, kinderen die met rode wangen van de kou voor je deur staan en een of ander grappig liedje zingen? En dan weggaan met een glimlach omdat jij ze net iets lekkers hebt gegeven? Dat is toch gewoon leuk?

Maar het is ook bijzonder. Tenminste, als je openstaat voor de diepere betekenis van het feest. Sint Maarten gaat namelijk ook over hoe je samen de (spreekwoordelijke) winter door kan komen, door je licht, liefde en voedsel te delen.

Waarom?

Volgens de overlevering leefde in de vierde eeuw na Christus een ridder, Martinus. Hij deed dienst in het leger van de keizer. Op een ijskoude dag in november, reed hij met zijn manschappen bij de stad Amiens in Frankrijk. Voor de stadspoort zat een verkleumde bedelaar. Martinus nam zijn zwaard en sneed zijn mantel in twee stukken. De ene helft gaf hij aan de bedelaar, de andere hield hij zelf. In die nacht droomde Maarten van de bedelaar en zag in hem de gestalte van Christus. Die zou tot hem hebben gesproken met de woorden: ‘Wat gij voor de bedelaar hebt gedaan, hebt ge voor mij gedaan!’. Maarten besloot zijn werk in het leger te stoppen en werd ‘dienaar van God.’ "

Hij wordt zó geliefd, dat men hem tot bisschop van Tours wil benoemen. Sint Maarten vindt echter dat hij dat ambt niet waardig is en probeert zich in een ganzenhok te verstoppen wanneer men hem zoekt. Maar de ganzen maken zo'n kabaal, dat hij toch wordt gevonden. Dan aanvaardt hij het ambt. Hij wordt bisschop van Tours en sticht de abdij van Marmoutier, het eerste klooster op Franse grond.

Toen hij stierf en op 11 november werd begraven, zouden alle bloemen zijn gaan bloeien toen de stoet langs kwam. Deze tocht is later opnieuw gemaakt, door kinderen, met lichtjes in hun handen. Wat vierden ze? Ze vierden dat er ooit een man was die met zijn eigen licht, dat van iemand anders aan stak. Warmte gaf. Ze vierden ook dat je zelf licht (lees: liefde) in je draagt en dat je het nodig hebt om de donkere winter door te komen. En wat bewaart beter het zonlicht dan de knollen in de grond, die daar de hele zomer hebben liggen groeien? Daarom groeven hun ouders die knollen op uit de grond, holden ze uit en deden er een kaarsje in. Daarmee liepen de kinderen de donkere winteravond in. Ten teken van moed en de wil om andere mensen warmte en licht te brengen

http://nijkerk.nieuws.nl/laakbaar/54908/heel-het-land-viert-het-nu-nijkerk-nog

Svatomartinská husa
Sint Maartensgans

Het braden en eten van een gans op 11 november met Sint Maarten is in Tsjechië dus al een heel oud gebruik.

Er was zelfs een speciale "traditionele" manier van het snijden en opdelen van deze gans.

De laagste knecht kreeg een vleugel zodat hij tijdens het werk kan "vliegen",
de hogere knecht (butler of bediende) kreeg een dij en de huisbaas hield de beste hap die overbleef (natuurlijk hihi) zelf.

De huid van de ganzenpoten werden in de schoenen onder de voeten geplaatst zodat ze niet zouden zweten
.... of tussen de tenen zodat er geen likdoorns zouden ontstaan.

Bij het eten van deze gans werd vervolgens ook nog het weer voor de aankomende winter voorspeld.
Als de botten wit waren, zou het in de winter koud worden met sneeuw, als ze donker waren, kwam er meer warmte en daardoor werd het dus nat en modderig.

In de Sint Maarten menu's zie je dat er eigenlijke niets verloren gaat van de gans.
Als voorgerecht zie je vaak ganzenlever of een soep (Svatomartinska husi Kaldoun)gemaakt van "slachtafval" van de gans.

Wat er goed bij Gans smaakt en dus bij vele menu's toegevoegd word.....is rode en witte kool, diverse soorten Knedlik
 en een jonge (rode) svatomartinske wijn.

Svatomartinské vino
Sint Maarten wijn

 
Wat is eigenlijk Sint Maarten wijn?

Voor het eerst nieuwe wijn drinken op de dag van Sint Maarten was al de gewoonte onder keizer Jozef II.
Deze traditie gaat tot op de dag van vandaag door.
Svatomartinské vino is de eerste wijn van het jaar, die je voor het eerst kunt proeven op 11 november om 11 uur en 11 minuten.

Over Sint Maarten wordt namelijk verteld, dat hij most in één nacht in heerlijke wijn veranderde.
Rond deze datum is de nieuwe wijn ook net te drinken (denk ook maar aan de viering van de Beaujolais nouveau, ook in november)

Deze frisse en fruitige wijn is, ondanks dat hij maar een paar weken gerijpt is, erin geslaagd al zijn karakter te krijgen.....
en ....men vertelde dat een toast met nieuwe wijn op Sint Maarten boven het Sint Maartensvuur de wijn zou zegenen.

Maar let op....deze wijn moet je uiterlijk met Pasen opgedronken hebben.....waarom??
..., omdat het na verloop van tijd zijn smaak en versheid verliest.

WIST JE DAT:
 
* Svatomartinské vino aan vereiste criteria moeten voldoen en daarom jaarlijks moet worden goedgekeurd door een commissie van deskundigen.
* De flessen ook moeten worden gemerkt met een gemeenschappelijk logo (St. Maarten op een wit paard)
en op de kurk of schroefdop het merkteken "St. Maarten" staat.
* Svatomartinské vino gemaakt kunnen worden van vroege rassen.

Svatomartinské rohlíčky
St. Maarten's broodjes

Dit is de naam van het gebak dat traditioneel in Tsjechië wordt gebakken voor het feest van Sint Maarten op 11 november.
De koekjes hebben een half ronde vorm die het hoefijzer moeten symboliseren van het paard waarop Sint Maarten een groot deel van zijn leven als soldaat reed.

Een legende verteld dat Sinten Maarten de hoefijzers van zijn paard in gebak veranderde, en dat hij de armen als voedsel gaf.....
..... en dat je deze broodjes op 11 november zou moeten bakken, om te zorgen dat de kachel het gehele jaar blijft branden.
Wat de reden ook is van het bakken van dit gebak....lekker zijn ze zeker.

Er zijn veel verschillende recepten voor Sint-Maarten broodjes en kunnen van veel soorten deeg worden gemaakt.
De vulling kan van maanzaad, pruimenjam, walnoot of kwark gemaakt zijn.

Op mijn zoektocht naar informatie over 11 november kwam ik nog een leuke traditie tegen....niet uit Tsjechië maar uit Scandinavië. En omdat we hier van sprookjes en volksvertellingen houden kon ik het niet laten deze toch met jullie te delen. Als aanloop naar de kerst misschien toch een leuk idee ....... !!!????

Een mooie steen in je jaszak
een warme kruik in je bed
zomaar een gedichtje op je bureau
een brandend kaarsje naast je bord…

Ken je de traditie van het Wichtelen?
In Skandinavische landen wist het wichtelmannetje, de huiskabouter wel dat de mensen
in de koude donkere dagen van de adventstijd extra verlangen naar wat lichtpuntjes
en dat de belevenis: ‘er is aan me gedacht’ warmte en licht aan de mensen geeft

Het wichtelmannetje

November en december zijn drukke en gezellige maanden. Buiten is het koud en donker, binnen warm en gezellig. Het is fijn om in deze dagen af en toe stil te staan en elkaar een beetje extra aandacht te geven. Wichtelen is een leuke manier om dit met bv. het hele gezin te doen.
Wichtelen is een traditie in Scandinavische landen. In de adventstijd komt er een Wichtelmannetje op bezoek. Dit is een huiskaboutertje dat de mensen in koude donkere dagen een beetje extra warmte en licht brengt. Het gaat om kleine attenties waar je iemand blij mee maakt, bijvoorbeeld een lief briefje op een kussen, een klein zelf gemaakt cadeautje of een lekker vers sapje bij het ontbijt.

Wichtelen kan je op verschillende manieren doen. Gebruikelijk is om op 11 november, Sint Maarten, loodjes te trekken. Tot Kerstmis ben je het geheimzinnige Wichtelmannetje voor degene die je loot. Je verrast deze persoon af en toe met kleine attenties. Pas met kerst vertel je voor wie je de afgelopen weken gewicheld hebt. Ook leuk om in de klas of op het werk te doen! Zijn de kinderen nog jong dan kun je ook zelf het geheimzinnige Wichtelmannetje zijn. Bij de attentie laat je een klein kaboutertje achter. Bijvoorbeeld bij de lekkere sapjes of bij het lieve briefje in de broodtrommel. Het Wichtelmannetje kan ook gezellige opdrachtjes achter laten. Iets om met het hele gezin te doen, bijvoorbeeld een spel, uitnodiging voor een boswandeling of een recept voor een lekkere taart.
informatiebron: http://www.speel-wijs.nl/uncategorized/het-wichtelmannetje


 

Ook interessant:

 
Dit werk is auteursrechtelijk beschermd
Gebruik of verspreiding zonder onze persoonlijke toestemming is verboden